Ondanks alle investeringen in volwasseneneducatie, hebben veel Nederlanders nog steeds moeite met lezen en schrijven, rekenen en andere basisvaardigheden. Het huidige aanbod is kennelijk onvoldoende om de problematiek op te lossen. Dat kan anders èn beter.
De cijfers liegen er niet om: zo’n 2,5 miljoen Nederlanders hebben moeite met lezen, schrijven en rekenen. Daarbij heeft 60% van de Nederlanders onvoldoende financiële vaardigheden, waardoor zij het moeilijk vinden om bijvoorbeeld een begrip als inflatie te doorgronden. Deze aantallen zullen naar verwachting verder toenemen, onder meer door een groeiend aantal nieuwkomers. Dat is onwenselijk voor mensen zelf en niet goed voor de samenleving en de arbeidsmarkt. Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl en Ockham IPS deden een verkenning naar hoe dit beter kan. De belangrijkste conclusies:
1. Naar een aanbod voor iedereen
De huidige investeringen in volwasseneneducatie zijn versnipperd. Het palet aan ondersteuning is breed, van trainingen vanuit de werkgever tot taalcursussen aan nieuwkomers. Dit aanbod is veelal traditioneel klassikaal en bereikt lang niet iedereen. Dat kan veel effectiever: met een laagdrempelig opleidingsaanbod en een publiek toegankelijke, digitale voorziening, waarmee iedereen kan werken aan zijn of haar kennis en vaardigheden.
2. Met de menselijke maat centraal
Geen mens past in een hokje. Toch is het huidige aanbod daarop gericht: op doelgroepen met vaak een negatieve benaming, zoals laaggeletterden. Dat strookt niet met de werkelijkheid. Iemand kan moeite hebben met schrijven, maar wel prima haar weg vinden op social media. Of het moeilijk vinden om met een computer te werken, maar wel goed zijn in rekenen. Het gaat dus niet om doelgroepen, maar om mensen die op specifieke onderdelen een zetje nodig hebben. Met een toegankelijk aanbod voor iedereen, kunnen mensen zelf kiezen welke basiskennis en vaardigheden ze willen leren of bijspijkeren.
3. Online en voor iedereen
Een opleidingsaanbod van basiskennis en vaardigheden dat voor iedereen toegankelijk is, kan niet anders dan een online voorziening zijn. Een online plek waar al het materiaal makkelijk te vinden is. Een aanbod dat aansluit bij hoe mensen tegenwoordig leren: op een positieve en laagdrempelige manier. Waar mensen zelf, individueel, hun weg kunnen vinden. En waar mensen die dat niet kunnen, worden ondersteund door partners in het sociaal domein. Die partners integreren het lesaanbod in hun eigen aanbod. Zodat iedereen wordt bereikt, ook de (vele) Nederlanders die niet zo digitaal vaardig zijn.
4. Meer dan taal en rekenen
Mensen hebben meer dan taal- en rekenvaardigheden nodig om zich in hun dagelijks leven en werk te kunnen redden. Een publieke voorziening voor online leren voor volwassenen richt zich daarom ook op het ontwikkelen van andere competenties. Zoals sociale, financiële, digitale en gezondheidsvaardigheden.
5. Met alle mogelijkheden die technologie biedt
In het onderwijs voor hoger opgeleiden wordt technologie al veel ingezet, maar in de volwasseneneducatie worden de kansen die technologie biedt nog nauwelijks benut. Daar is veel winst te behalen. Met een online leerplatform als publiek toegankelijke voorziening kun je het bereik en de effectiviteit van het aanbod vergroten. Zo kan een dergelijk systeem aanbod op maat aanbieden, passend bij het niveau van de deelnemer. Ook kan het lesaanbod continu worden verbeterd, bijvoorbeeld door te analyseren waar mensen afhaken.
6. Passend bij Nederlandse en Europese ambities
Een online platform met een aanbod voor iedereen, past binnen bestaande beleidskaders. Zoals de Leven Lang Leren Ontwikkelen-agenda. Ook sluit het aan bij Europese ambities. Zoals die zijn geformuleerd in de Europese Nieuwe Vaardighedenagenda en het Actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten. De ambitie van dit Actieplan is dat in 2030 80% van de volwassenen over digitale basisvaardigheden beschikt.
Concluderend
De urgentie om volwasseneneducatie te verbeteren is duidelijk: iedereen moet kunnen meedoen in onze samenleving. Daar zijn basiskennis en vaardigheden voor nodig. Het wordt tijd dat we ervoor zorgen dat elke Nederlander daar zelf aan kan werken. Gelukkig is er al veel aanbod, dat gebundeld en versterkt kan worden. De inzet van technologie en innovatie biedt volop kansen om meer mensen te bereiken en te stimuleren om mee te doen. Wij van Stichting Expertisecentrum Oefenen.nl bieden hiervoor graag ons platform aan met onze ervaring uit de praktijk. De kennis die wij, maar ook andere partijen in de volwasseneneducatie hebben, kan beter benut worden. Laten we samen bouwen aan een beter opleidingsaanbod. Met een helder doel: basiskennis en vaardigheden voor iedereen.
Meer informatie:
In de verkenning ‘Naar een volwaardige (digitale) infrastructuur voor basisvaardigheden voor volwassenen’ doen wij samen met Ockham IPS een voorzet hoe een publiek toegankelijke voorziening voor online leren eruit kan komen te zien. En wat ervoor nodig is om deze te bouwen.
